You are viewing a plain text version of this content. The canonical link for it is here.
Posted to cvs@httpd.apache.org by ta...@apache.org on 2008/05/31 14:14:26 UTC
svn commit: r662018 [2/3] - in /httpd/httpd/branches/2.0.x/docs/manual:
mod/core.xml.tr vhosts/index.xml.tr vhosts/ip-based.xml.tr
vhosts/name-based.xml.tr
Added: httpd/httpd/branches/2.0.x/docs/manual/mod/core.xml.tr
URL: http://svn.apache.org/viewvc/httpd/httpd/branches/2.0.x/docs/manual/mod/core.xml.tr?rev=662018&view=auto
==============================================================================
--- httpd/httpd/branches/2.0.x/docs/manual/mod/core.xml.tr (added)
+++ httpd/httpd/branches/2.0.x/docs/manual/mod/core.xml.tr [utf-8] Sat May 31 05:14:25 2008
@@ -0,0 +1,3119 @@
+<?xml version="1.0"?>
+<!DOCTYPE modulesynopsis SYSTEM "../style/modulesynopsis.dtd">
+<?xml-stylesheet type="text/xsl" href="../style/manual.tr.xsl"?>
+<!-- English Revision: 655483 -->
+<!-- =====================================================
+ Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.org>
+ Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.org>
+========================================================== -->
+
+<!--
+ Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more
+ contributor license agreements. See the NOTICE file distributed with
+ this work for additional information regarding copyright ownership.
+ The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0
+ (the "License"); you may not use this file except in compliance with
+ the License. You may obtain a copy of the License at
+
+ http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0
+
+ Unless required by applicable law or agreed to in writing, software
+ distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS,
+ WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied.
+ See the License for the specific language governing permissions and
+ limitations under the License.
+-->
+
+<modulesynopsis metafile="core.xml.meta">
+
+<name>core</name>
+<description>Apache HTTP Sunucusunda daima mevcut olan çekirdek
+ özellikler</description>
+<status>Core</status>
+
+<directivesynopsis>
+<name>AcceptPathInfo</name>
+<description>Dosya isminden sonra belirtilen yol verisini kabul veya
+ reddeder.</description>
+<syntax>AcceptPathInfo On|Off|Default</syntax>
+<default>AcceptPathInfo Default</default>
+<contextlist><context>server config</context>
+<context>virtual host</context><context>directory</context>
+<context>.htaccess</context></contextlist>
+<override>FileInfo</override>
+<compatibility>Apache 2.0.30 ve sonrasında mevcuttur.</compatibility>
+
+<usage>
+ <p>Bu yönerge, istekte dosya isminden sonra (dizinde belirtilen dosya
+ bulunmayabilir) belirtilen yol verisinin kabul edilip edilmeyeceğini
+ denetler. Dosya isminden sonra belirtilen yol verisi
+ <code>PATH_INFO</code> ortam değişkeninde betiklerin kullanımına
+ sunulabilir.</p>
+
+ <p>Örneğin, içinde sadece <code>here.html</code> dosyası bulunan bir
+ <code>/test/</code> dizinimiz olsun. <code>/test/here.html/more</code>
+ ve <code>/test/nothere.html/more</code> isteklerinin her ikisi de
+ <code>PATH_INFO</code> değişkenine <code>/more</code> verisinin
+ atanmasını sağlar.</p>
+
+ <p><directive>AcceptPathInfo</directive> yönergesine atanabilecek argüman
+ sayısı üçtür:</p>
+ <dl>
+ <dt><code>Off</code></dt><dd>Sadece dosya isminden sonra yol verisi
+ bulunmayan istekler kabul edilir. Yukarıdaki örnekteki gibi
+ <code>/test/here.html/more</code> şeklindeki istekler bir 404 (Nesne
+ bulunamadı) hatasıyla sonuçlanır.</dd>
+
+ <dt><code>On</code></dt><dd>Mevcut bir dosyaya ait bir dosya isminden
+ sonra bir yol verisinin de belirtildiği istekler kabul edilir.
+ Yukarıdaki örnekteki gibi <code>/test/here.html/more</code> şeklindeki
+ istekler, <code>/test/here.html</code> geçerli bir dosya olduğu
+ takdirde kabul edilir.</dd>
+
+ <dt><code>Default</code></dt><dd>Dosya isminden sonra yol verisi
+ belirtilen isteklerin nasıl ele alınacağı istekten sorumlu <a
+ href="../handler.html">eylemci</a> tarafından saptanır. Normal dosyalar
+ için çekirdek eylemci öntanımlı olarak <code>PATH_INFO</code>
+ isteklerini reddeder. <a
+ href="mod_cgi.html"><code>cgi-script</code></a> ve <a
+ href="mod_isapi.html"><code>isapi-handler</code></a> gibi betiklere
+ hizmet eden eylemciler ise genellikle <code>PATH_INFO</code>
+ isteklerini öntanımlı olarak kabul ederler.</dd>
+ </dl>
+
+ <p><code>AcceptPathInfo</code> yönergesinin birincil amacı eylemcinin
+ <code>PATH_INFO</code> istekleri hakkında verdiği kabul veya red
+ kararını geçersiz kılabilmenizi sağlamaktır. Örneğin,
+ <code>PATH_INFO</code>’ya dayalı olarak içerik üretmek için <a
+ href="mod_include.html"><code>INCLUDES</code></a> gibi bir <a
+ href="../filter.html">süzgeç</a> kullandığınız takdirde bu
+ geçersizleştirme zorunlu olur. Normal dosyalar için çekirdek eylemci
+ normal olarak isteği reddederdi, böyle bir durumda bir betiği etkin
+ kılmak için aşağıdaki gibi bir yapılandırma kullanabilirsiniz:</p>
+
+ <example>
+ <Files "mypaths.shtml"><br />
+ <indent>
+ Options +Includes<br />
+ SetOutputFilter INCLUDES<br />
+ AcceptPathInfo On<br />
+ </indent>
+ </Files>
+ </example>
+
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>AccessFileName</name>
+<description>Dağıtık yapılandırma dosyasının ismi belirtilir.</description>
+<syntax>AccessFileName <var>filename</var> [<var>filename</var>] ...</syntax>
+<default>AccessFileName .htaccess</default>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+</contextlist>
+
+<usage>
+ <p>Belge yolu üzerindeki dizinlerde dağıtık yapılandırma dosyalarının <a
+ href="#allowoverride">bulunmasına izin verilmişse</a> sunucu bir isteği
+ işlerken önce bu dizinlerde bu yönergede belirtilmiş yapılandırma
+ dosyasını arar. Örnek:</p>
+
+ <example>
+ AccessFileName .acl
+ </example>
+
+ <p>Sunucu, <code>/usr/local/web/index.html</code> belgesini döndürmeden
+ önce,</p>
+
+ <example>
+ <Directory /><br />
+ <indent>
+ AllowOverride None<br />
+ </indent>
+ </Directory>
+ </example>
+
+ <p>şeklinde bir yapılandırma ile iptal edilmiş olmadıkça yönergeler için
+ <code>/.acl</code>, <code>/usr/.acl</code>,
+ <code>/usr/local/.acl</code> ve <code>/usr/local/web/.acl</code>
+ dosyalarını okur.</p>
+</usage>
+<seealso><directive module="core">AllowOverride</directive></seealso>
+<seealso><a href="../configuring.html">Yapılandırma Dosyaları</a></seealso>
+<seealso><a href="../howto/htaccess.html">.htaccess Dosyaları</a></seealso>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>AddDefaultCharset</name>
+<description>Bir yanıtın içerik türü <code>text/plain</code> veya
+ <code>text/html</code> olduğunda eklenecek öntanımlı karakter kümesi
+ parametresini belirler.</description>
+<syntax>AddDefaultCharset On|Off|<var>karküm</var></syntax>
+<default>AddDefaultCharset Off</default>
+<contextlist><context>server config</context>
+<context>virtual host</context><context>directory</context>
+<context>.htaccess</context></contextlist>
+<override>FileInfo</override>
+
+<usage>
+ <p>Bu yönerge, yanıtın içerik türü <code>text/plain</code> veya
+ <code>text/html</code> olmak şartıyla yanıta eklenecek karakter
+ kümesini (karakter kodlamasınının ismini) belirler. Bu, asıl davranış
+ çoğunlukla kullanıcının istemci yapılandırmasına bağlı olmakla
+ birlikte, yanıtın gövdesinde <code>META</code> elemanı vasıtasıyla
+ belirtilmiş karakter kümesini geçersiz kılar. <code>AddDefaultCharset
+ Off</code> şeklinde bir atama bu işlevselliği iptal eder.
+ <code>AddDefaultCharset On</code> ile bu işlevsellik etkin kılınmaktan
+ başka <code>iso-8859-1</code> karakter kümesini öntanımlı olarak yanıta
+ eklenir. Yönergede <var>karküm</var> olarak belirtilecek değerler, MIME
+ ortam türlerinde kullanmak üzere <a
+ href="http://www.iana.org/assignments/character-sets">IANA’da kayıtlı
+ karakter kümesi değerleri</a>nden biri olmalıdır. Örnek:</p>
+
+ <example>
+ AddDefaultCharset utf-8
+ </example>
+
+ <p><directive>AddDefaultCharset</directive> yönergesi sadece, metin
+ kaynaklarının hepsinin aynı karakter kümesine sahip olduğu bilindiği
+ takdirde ve her birinde ayrı ayrı karakter kümesi belirtmek çok
+ külfetli olacaksa kullanılmalıdır. Buna bir örnek, CGI betikleri
+ tarafından üretilmiş içeriğe sahip kaynaklara karakter kümesinin
+ eklenmesidir; böyle kaynaklar çıktıda kullanıcı tarafından sağlanmış
+ veri içermeleri nedeniyle karşı siteden kaynaklanan betikli
+ saldırılardan zarar görebilir. Bununla birlikte, bir öntanımlı karakter
+ kümesi belirtmek, tarayıcılarında “karakter kodlamasını kendiliğinden
+ sapta” özelliğini etkin kılmış kullanıcıları korumayacağından daha iyi
+ bir çözüm bu betikleri bu tür saldırılara karşı düzeltmek veya en iyisi
+ silmektir.</p>
+</usage>
+<seealso><directive module="mod_mime">AddCharset</directive></seealso>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>AddOutputFilterByType</name>
+<description>Belli bir MIME türüne bir çıktı süzgeci atar.</description>
+<syntax>AddOutputFilterByType <var>süzgeç</var>[;<var>süzgeç</var>...]
+<var>MIME-türü</var> [<var>MIME-türü</var>] ...</syntax>
+<contextlist><context>server config</context>
+<context>virtual host</context><context>directory</context>
+<context>.htaccess</context></contextlist>
+<override>FileInfo</override>
+<compatibility>2.0.33 ve sonrasında mevcuttur.</compatibility>
+
+<usage>
+ <p>Bu yönerge yanıtın <glossary ref="mime-type">MIME türü</glossary>ne
+ bağlı olarak bir istek için belli bir <a href="../filter.html">çıktı
+ süzgecini</a> etkin kılar.</p>
+
+ <p>Aşağıdaki örnekte <module>mod_deflate</module> modülünce sağlanan
+ <code>DEFLATE</code> süzgeci kullanılmıştır. Bu süzgeç,
+ <code>text/html</code> veya <code>text/plain</code> olarak yaftalanmış
+ tüm çıktıyı (ister durağan ister devingen olsun) istemciye göndermeden
+ önce sıkıştırır.</p>
+
+ <example>
+ AddOutputFilterByType DEFLATE text/html text/plain
+ </example>
+
+ <p>İçeriğin birden fazla süzgeç tarafından işlenmesini isterseniz süzgeç
+ isimlerini noktalı virgüllerle ayırarak belirtebilirsiniz. Ayrıca, bu
+ süzgeçlerin her biri için ayrı bir
+ <directive>AddOutputFilterByType</directive> yönergesi belirtmek de
+ mümkündür.</p>
+
+ <p>Aşağıdaki yapılandırma <code>text/html</code> olarak yaftalanmış tüm
+ betik çıktılarının önce <code>INCLUDES</code> sonra da
+ <code>DEFLATE</code> süzgecinden geçirilmesine sebep olur.</p>
+
+ <example>
+ <Location /cgi-bin/><br />
+ <indent>
+ Options Includes<br />
+ AddOutputFilterByType INCLUDES;DEFLATE text/html<br />
+ </indent>
+ </Location>
+ </example>
+
+ <note type="warning"><title>Ek Bilgi</title>
+ <p>Süzgeçlerin <directive>AddOutputFilterByType</directive> ile etkin
+ kılınması bazı durumlarda kısmen bazılarında da tamamen başarısızlığa
+ uğrayabilir. Örneğin, <glossary ref="mime-type">MIME türü</glossary>
+ saptanamadığı takdirde hiçbir süzgeç uygulanmaz ve <directive
+ module="core">DefaultType</directive> aynı olsa bile son çare olarak
+ <directive module="core">DefaultType</directive> ayarlarına geri
+ dönülür.</p>
+
+ <p>Bununla birlikte, süzgeçlerin uygulanacağına emin olmak isterseniz,
+ bir kaynağa içerik türünü örneğin, <directive
+ module="mod_mime">AddType</directive> veya
+ <directive module="core">ForceType</directive> ile açıkça
+ atayabilirsiniz. Ayrıca, içerik türünü (bir nph-olmayan) CGI betiği
+ içinde ayarlamak da bu güvenceyi sağlar.</p>
+ <p>Türe bağlı çıktı süzgeçleri vekil isteklerinde asla uygulanmaz.</p>
+ </note>
+</usage>
+
+<seealso><directive module="mod_mime">AddOutputFilter</directive></seealso>
+<seealso><directive module="core">SetOutputFilter</directive></seealso>
+<seealso><a href="../filter.html">Süzgeçler</a></seealso>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>AllowEncodedSlashes</name>
+<description>Kodlanmış dosya yolu ayracı içeren URL’lere izin verilip
+ verilmeyeceğini belirler.</description>
+<syntax>AllowEncodedSlashes On|Off</syntax>
+<default>AllowEncodedSlashes Off</default>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+</contextlist>
+<compatibility>Apache 2.0.46 ve sonrasında mevcuttur.</compatibility>
+
+<usage>
+ <p><directive>AllowEncodedSlashes</directive> yönergesi kodlanmış dosya
+ yolu ayracı içeren URL’lere izin verir (<code>/</code> yerine
+ <code>%2F</code> ve ek olarak <code>\</code> için ilgili sistemlerde
+ <code>%5C</code> kullanılmış URL’ler). Normalde böyle URL’ler bir 404
+ (Nesne bulunamadı) hatasıyla reddedilirler.</p>
+
+ <p><directive>AllowEncodedSlashes</directive> <code>On</code>, çoğunlukla
+ <code>PATH_INFO</code> ile bir arada kullanıldığı zaman
+ kullanışlıdır.</p>
+
+ <note><title>Ek Bilgi</title>
+ <p>Kodlanmış bölü çizgilerine izin vermek bu kodlamanın karakter olarak
+ çözümleneceği anlamına gelmez. URL içindeki <code>%2F</code> veya
+ <code>%5C</code>’ler (sadece ilgili sistemlerde), tıpkı normal
+ URL’lere yapıldığı gibi, oldukları gibi bırakılırlar.</p>
+ </note>
+</usage>
+<seealso><directive module="core">AcceptPathInfo</directive></seealso>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>AllowOverride</name>
+<description><code>.htaccess</code> dosyalarında bulunmasına izin verilen
+ yönerge türleri belirtilir.</description>
+<syntax>AllowOverride All|None|<var>yönerge-türü</var>
+[<var>yönerge-türü</var>] ...</syntax>
+<default>AllowOverride All</default>
+<contextlist><context>directory</context></contextlist>
+
+<usage>
+ <p>Sunucu <directive module="core">AccessFileName</directive> yönergesi
+ ile belirtildiği şekilde bir <code>.htaccess</code> dosyasına rastlarsa
+ önceki yapılandırma yönergelerinin hangilerinin geçersiz kılınmak üzere
+ bildirildiğini bilmek ister.</p>
+
+ <note><title>Sadece <Directory> bölümlerinde geçerli</title>
+ <directive>AllowOverride</directive> yönergesi, <directive
+ type="section" module="core">Location</directive>, <directive
+ module="core" type="section">DirectoryMatch</directive> veya <directive
+ type="section" module="core">Files</directive> bölümlerinde değil,
+ sadece düzenli ifade içermeyen <directive type="section"
+ module="core">Directory</directive> bölümlerinde geçerlidir.
+ </note>
+
+ <p>Yönergeye değer olarak <code>None</code> belirtilirse <a
+ href="#accessfilename">.htaccess</a> dosyaları tamamen yok sayılır. Bu
+ durumda, sunucu dosya sisteminde rastladığı <code>.htaccess</code>
+ dosyalarını okumaya dahi çalışmayacaktır.</p>
+
+ <p>Bu yönergeye <code>All</code> değeri atanırsa, .htaccess <a
+ href="directive-dict.html#Context">bağlamında</a> kullanılabilecek her
+ yönergeye <code>.htaccess</code> dosyalarında izin verilir.</p>
+
+ <p><code><var>yönerge-türü</var></code> olarak aşağıdaki yönerge grup
+ isimlerinden biri belirtilebilir:</p>
+
+ <dl>
+ <dt>AuthConfig</dt>
+
+ <dd><directive module="mod_auth_dbm">AuthDBMGroupFile</directive>,
+ <directive module="mod_auth_dbm">AuthDBMUserFile</directive>,
+ <directive module="mod_auth">AuthGroupFile</directive>,
+ <directive module="core">AuthName</directive>,
+ <directive module="core">AuthType</directive>,
+ <directive module="mod_auth">AuthUserFile</directive>,
+ <directive module="core">Require</directive>
+ <em>ve benzeri</em> yetkilendirme yönergelerinin kullanımını izin
+ verilir.</dd>
+
+ <dt>FileInfo</dt>
+
+ <dd>Belge türünü denetleyen <module>mod_mime</module>
+ <code>Add*</code> ve <code>Remove*</code> yönergeleri,
+ <directive module="core">DefaultType</directive>,
+ <directive module="core">ErrorDocument</directive>,
+ <directive module="core">ForceType</directive>,
+ <directive module="mod_negotiation">LanguagePriority</directive>,
+ <directive module="core">SetHandler</directive>,
+ <directive module="core">SetInputFilter</directive>,
+ <directive module="core">SetOutputFilter</directive>
+ yönergelerinin kullanımına izin verilir.
+ </dd>
+
+ <dt>Indexes</dt>
+
+ <dd>Dizin içeriğinin listelenmesini denetleyen
+ <directive module="mod_autoindex">AddDescription</directive>,
+ <directive module="mod_autoindex">AddIcon</directive>,
+ <directive module="mod_autoindex">AddIconByEncoding</directive>,
+ <directive module="mod_autoindex">AddIconByType</directive>,
+ <directive module="mod_autoindex">DefaultIcon</directive>,
+ <directive module="mod_dir">DirectoryIndex</directive>,
+ <directive module="mod_autoindex">FancyIndexing</directive>,
+ <directive module="mod_autoindex">HeaderName</directive>,
+ <directive module="mod_autoindex">IndexIgnore</directive>,
+ <directive module="mod_autoindex">IndexOptions</directive>,
+ <directive module="mod_autoindex">ReadmeName</directive>
+ yönergelerinin <em>ve benzerlerinin</em> kullanımına izin
+ verilir.</dd>
+
+ <dt>Limit</dt>
+
+ <dd>Konak erişimini denetleyen
+ <directive module="mod_access">Allow</directive>,
+ <directive module="mod_access">Deny</directive> ve
+ <directive module="mod_access">Order</directive>
+ yönergelerinin kullanımına izin verilir.</dd>
+
+ <dt>Options</dt>
+
+ <dd>Dizinlere özgü özellikleri denetleyen
+ <directive module="core">Options</directive> ve
+ <directive module="mod_include">XBitHack</directive> yönergelerinin
+ kullanımına izin verilir.</dd>
+ </dl>
+
+ <p>Örnek:</p>
+
+ <example>
+ AllowOverride AuthConfig Indexes
+ </example>
+
+ <p>Bu örnekte <code>AuthConfig</code> ve <code>Indexes</code> grubundaki
+ yönergeler bir dahili sunucu hatasına yol açmayacaktır.</p>
+</usage>
+
+<seealso><directive module="core">AccessFileName</directive></seealso>
+<seealso><a href="../configuring.html">Yapılandırma Dosyaları</a></seealso>
+<seealso><a href="../howto/htaccess.html">.htaccess Dosyaları</a></seealso>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>AuthName</name>
+<description>HTTP kimlik doğrulamasında kullanmak için yetki alanı ismi</description>
+<syntax>AuthName <var>yetki-alanı</var></syntax>
+<contextlist><context>directory</context><context>.htaccess</context>
+</contextlist>
+<override>AuthConfig</override>
+
+<usage>
+ <p>Bu yönerge bir dizin için yetki alanı ismi belirler. Bu alan istemciye
+ bildirilerek kullanıcının hangi kullanıcı ismini ve parolasını
+ kullanacağını bilmesi sağlanır. <directive>AuthName</directive> tek bir
+ argüman alır. Bu bakımdan eğer alan ismi boşluk karakterleri içeriyorsa
+ ismin tırnak içine alınması gerekir. Çalışması için <directive
+ module="mod_auth">AuthUserFile</directive> ve
+ <directive module="mod_auth">AuthGroupFile</directive> gibi yönergelerden
+ başka <directive module="core">AuthType</directive> ve <directive
+ module="core">Require</directive> yönergelerinin kendine eşlik etmesini
+ gerektirir.</p>
+
+ <p>Örnek:</p>
+
+ <example>
+ AuthName "Top Secret"
+ </example>
+
+ <p><code>AuthName</code> için belirtilen dizge çoğu tarayıcı tarafından
+ parola diyaloğunda gösterilir.</p>
+</usage>
+<seealso><a href="../howto/auth.html">Kimlik Doğrulama, Yetkilendirme ve Erişim
+Denetimi</a></seealso>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>AuthType</name>
+<description>Kullanıcı kimlik doğrulaması türü</description>
+<syntax>AuthType Basic|Digest</syntax>
+<contextlist><context>directory</context><context>.htaccess</context>
+</contextlist>
+<override>AuthConfig</override>
+
+<usage>
+ <p>Bu yönerge bir dizin için kullanıcı kimlik doğrulaması türünü belirler.
+ Olası kimlik doğrulama türleri <code>Basic</code> ve
+ <code>Digest</code>’tir.</p>
+
+ <p>Kimlik doğrulamasının gerçekleşmesi için <directive
+ module="core">AuthName</directive> ve <directive
+ module="core">Require</directive> yönergelerini de kullanmalısınız.
+ Bunlara ek olarak sunucunun <directive
+ module="mod_auth">AuthUserFile</directive> ve <directive
+ module="mod_auth">AuthGroupFile</directive> gibi yönergelere de ihtiyacı
+ vardır.</p>
+</usage>
+
+<seealso><a href="../howto/auth.html">Kimlik Doğrulama, Yetkilendirme ve Erişim
+Denetimi</a></seealso>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>CGIMapExtension</name>
+<description>CGI betik yorumlayıcısını saptama tekniğini belirler.
+</description>
+<syntax>CGIMapExtension <var>cgi-yolu</var> <var>.uzantı</var></syntax>
+<contextlist><context>directory</context><context>.htaccess</context>
+</contextlist>
+<override>FileInfo</override>
+<compatibility>Sadece NetWare’de geçerlidir.</compatibility>
+
+<usage>
+ <p>Bu yönerge Apache’inin CGI bekitlerini çalıştırmak için kullanacağı
+ yorumlayıcıyı nasıl bulacağını denetlemek için kullanılır. Örneğin,
+ <code>CGIMapExtension sys:\foo.nlm .foo</code> satırı <code>.foo</code>
+ uzantılı CGI betik dosyalarının FOO yorumlayıcıya aktarılmasını
+ sağlar.</p>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>ContentDigest</name>
+<description><code>Content-MD5</code> HTTP yanıt başlıklarının üretimini
+ etkin kılar.</description>
+<syntax>ContentDigest On|Off</syntax>
+<default>ContentDigest Off</default>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context><context>.htaccess</context>
+</contextlist>
+<override>Options</override>
+<status>Experimental</status>
+
+<usage>
+ <p>Bu yönerge RFC2616 ve RFC1864’te tanımlandığı gibi
+ <code>Content-MD5</code> üretimini etkin kılar.</p>
+
+ <p>MD5, verideki herhangi bir değişikliğin ileti özetinin değişmesi
+ olarak yansıması nedeniyle yüksek derecede itimat sağlayan keyfi
+ uzunlukta bir "ileti özeti" (bazen "parmakizi" dendiği de olur)
+ hesaplama algoritmasıdır.</p>
+
+ <p><code>Content-MD5</code> başlığı öğe gövdesinin iki uç arasında ileti
+ bütünlük sınamasının yapılabilmesini sağlar. Bir istemci veya vekil
+ aktarılan öğe gövdesinde rastlantısal bir değişiklik olup olmadığını
+ saptamak için bu başlığın doğruluğunu sınayabilir. Başlık örneği:</p>
+
+ <example>
+ Content-MD5: AuLb7Dp1rqtRtxz2m9kRpA==
+ </example>
+
+ <p>Her istekte ileti özeti hesaplanacağından (değerler saklanmaz), bu
+ yönergenin sunucunuzda başarım sorunlarına yol açacağına dikkat
+ ediniz.</p>
+
+ <p><code>Content-MD5</code>, herhangi bir modül değil, sadece
+ <module>core</module> modülü tarafından sunulan belgeler için
+ gönderilir. Örneğin, SSI belgeleri CGI betikleri tarafından
+ çıktılanırlar ve bayt seviyesinden çıktılar bu başlığa sahip
+ olmazlar.</p>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>DefaultType</name>
+<description>Sunucunun MIME türünü saptayamadığı durumda göndereceği MIME
+ içerik türünü belirler.</description>
+<syntax>DefaultType <var>MIME-türü</var></syntax>
+<default>DefaultType text/plain</default>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context><context>.htaccess</context>
+</contextlist>
+<override>FileInfo</override>
+
+<usage>
+ <p>Sunucudan zaman zaman kendi <glossary ref="mime-type">MIME
+ türü</glossary> ile uyuşmayan bir belge sunması istenir.</p>
+
+ <p>Sunucu, belgenin içerik türünü istemciye bildirmek zorundadır. Eğer
+ sunucu bunu normal yollardan saptayamazsa içerik türü olarak
+ <code>DefaultType</code> ile belirtilen değeri gönderir. Örneğin, GIF
+ dosyaları bulunan bir dizinde <code>.gif</code> uzantısına sahip
+ olmayan dosyaların da bulunması durumunda, bu dizin için,</p>
+
+ <example>
+ DefaultType image/gif
+ </example>
+
+ <p>belirtilmesi uygun olurdu.</p>
+
+ <p>Bu yönergenin sadece öntanımlı MIME-türünü sağlaması nedeniyle
+ <directive module="core">ForceType</directive> yönergesinden farklı
+ olduğuna dikkat ediniz. Dosya ismi uzantıları dahil, tüm diğer
+ MIME-türü tanımları ortam türünü tanımladığı noktada bu öntanımlı türü
+ sunulan veri için geçersiz kılacaktır.</p>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis type="section">
+<name>Directory</name>
+<description>Sadece ismi belirtilen dosya sistemi dizininde ve bunun
+ altdizinlerinde uygulanacak bir yönerge grubunu sarmalar.</description>
+<syntax><Directory <var>dizin-yolu</var>>
+... </Directory></syntax>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+</contextlist>
+
+<usage>
+ <p><directive type="section">Directory</directive> ve
+ <code></Directory></code> sadece ismi belirtilen dosya sistemi
+ dizininde ve bunun altdizinlerinde uygulanacak bir yönerge grubunu
+ sarmalamakta kullanılır. Bir dizin bağlamında kullanılabilecek her
+ yönergeye izin verilir. <var>dizin-yolu</var> bir dizinin tam yolu
+ olabileceği gibi Unix kabuk tarzı bir dosya ismi eşleştirme kalıbı da
+ olabilir. Kalıp dizgesinde, <code>?</code> herhangi bir tek karakterle,
+ <code>*</code> herhangi bir karakter dizisiyle eşleşir. Ayrıca
+ <code>[]</code> karakter aralıkları da kullanılabilir. ‘/’ karakteri
+ ile hiçbir kalıp karakteri eşleşmez, bu bakımdan <code><Directory
+ /*/public_html></code> ile <code>/home/user/public_html</code>
+ değil, ama <code><Directory /home/*/public_html></code>
+ eşleşecektir. Örnek:</p>
+
+ <example>
+ <Directory /usr/local/httpd/htdocs><br />
+ <indent>
+ Options Indexes FollowSymLinks<br />
+ </indent>
+ </Directory>
+ </example>
+
+ <note>
+ <p><var>dizin-yolu</var> argümanlarını belirtirken dikkatli
+ olmalısınız: Apache’nin dosyalara erişmekte kullandığı dosya sistemi
+ yolu ile bire bir eşleşmelidir. Belli bir
+ <code><Directory></code> dizinine uygulanan yönergeler, aynı
+ dizine farklı bir yoldan, örneğin başka bir sembolik bağ üzerinden
+ erişilen dosyalara uygulanmayacaktır.</p>
+ </note>
+
+ <p><code>~</code> karakterine ek olarak gelişkin <glossary ref="regex">düzenli ifadeler</glossary> de kullanılabilir. Örnek:</p>
+
+ <example>
+ <Directory ~ "^/www/.*/[0-9]{3}">
+ </example>
+
+ <p>yönergesi <code>/www/</code> içindeki üç rakamdan oluşan dizinlerle
+ eşleşecektir.</p>
+
+ <p>Eğer çok sayıda (düzenli ifade olmayan) <directive
+ type="section">Directory</directive> bölümü, bir dosyayı içeren bir
+ dizinle veya üst dizinlerinden biri ile eşleşiyorsa, uygulama en kısa
+ eşleşmedeki yönergelerden başlayarak <a
+ href="#accessfilename">.htaccess</a> dosyalarındaki yönergelere kadar
+ genişletilir. Örneğin,</p>
+
+ <example>
+ <Directory /><br />
+ <indent>
+ AllowOverride None<br />
+ </indent>
+ </Directory><br />
+ <br />
+ <Directory /home/><br />
+ <indent>
+ AllowOverride FileInfo<br />
+ </indent>
+ </Directory>
+ </example>
+
+ <p>bölümleri ile <code>/home/web/dir/doc.html</code> belgesine erişirken
+ şu aşamalardan geçilir:</p>
+
+ <ul>
+ <li><code>AllowOverride None</code> yönergesi uygulanır
+ (<code>.htaccess</code> dosyaları iptal edilir).</li>
+
+ <li><code>AllowOverride FileInfo</code> yönergesi uygulanır
+ (<code>/home</code> dizini için).</li>
+
+ <li>Sırayla <code>/home/.htaccess</code>,
+ <code>/home/web/.htaccess</code> ve
+ <code>/home/web/dir/.htaccess</code> dosyaları içindeki
+ <code>FileInfo</code> yönergeleri uygulanır.</li>
+ </ul>
+
+ <p>Normal bölümlerin tamamı uygulanıncaya kadar düzenli ifadeler
+ değerlendirilmez. Düzenli ifadelerin tamamı yapılandırma dosyasında
+ görüldükleri sıraya göre sınanırlar. Örneğin,</p>
+
+ <example>
+ <Directory ~ abc$><br />
+ <indent>
+ # ... yönergeler burada ...<br />
+ </indent>
+ </Directory>
+ </example>
+
+ <p>düzenli ifadeli bölümü, tüm normal <directive
+ type="section">Directory</directive> bölümleri ve
+ <code>.htaccess</code> dosyaları uygulanıncaya kadar
+ değerlendirilmeyecektir. Düzenli ifadeleri değerlendirmeye sıra gelince
+ düzenli ifade <code>/home/abc/public_html/abc</code> ile eşleştirilecek
+ ve buna ilişkin <directive type="section">Directory</directive>
+ uygulanacaktır.</p>
+
+ <p><strong><code><Directory /></code> için öntanımlı Apache
+ erişiminin <code>Allow from All</code> oluşuna dikkat ediniz. Bunu şöyle
+ bir blokla değiştirmeniz,</strong></p>
+
+ <example>
+ <Directory /><br />
+ <indent>
+ Order Deny,Allow<br />
+ Deny from All<br />
+ </indent>
+ </Directory>
+ </example>
+
+ <p><strong>ve erişilebilir olmasını istediğiniz dizinleri ayrıca
+ belirtmeniz önerilir. Daha ayrıntılı bilgi edinmek için <a
+ href="../misc/security_tips.html">Güvenlik İpuçları</a> belgesine
+ bakınız.</strong></p>
+
+ <p>Dizin bölümleri <code>httpd.conf</code> dosyasında yer alır.
+ <directive type="section">Directory</directive> yönergeleri iç içe
+ olamazlar ve bir <directive module="core"
+ type="section">Limit</directive> veya <directive module="core"
+ type="section">LimitExcept</directive> bölümü içinde bulunamazlar.</p>
+</usage>
+<seealso>Bir istek alındığında farklı yapılandırma bölümlerinin nasıl bir
+ arada ele alındığının anlatıldığı <a
+ href="../sections.html"><Directory>, <Location> ve
+ <Files> bölümleri nasıl çalışır?</a> belgesine de bakınız.</seealso>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis type="section">
+<name>DirectoryMatch</name>
+<description>Bir düzenli ifade ile eşleşen dosya sistemi dizininde ve bunun
+ altdizinlerinde uygulanacak bir yönerge grubunu sarmalar.</description>
+<syntax><DirectoryMatch <var>düzifd</var>>
+... </DirectoryMatch></syntax>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+</contextlist>
+
+<usage>
+ <p><directive type="section">DirectoryMatch</directive> and
+ <code></DirectoryMatch></code> yönergeleri <directive
+ module="core" type="section">Directory</directive> gibi sadece ismi
+ belirtilen dosya sistemi dizininde ve bunun altdizinlerinde uygulanacak
+ bir yönerge grubunu sarmalamakta kullanılır. Tek farkla argüman olarak
+ bir <glossary ref="regex">düzenli ifade</glossary> alır. Örnek:</p>
+
+ <example>
+ <DirectoryMatch "^/www/(.+/)?[0-9]{3}">
+ </example>
+
+ <p>yönergesi <code>/www/</code> içindeki üç rakamdan oluşan dizinlerle
+ eşleşecektir.</p>
+</usage>
+<seealso>Normal <directive type="section">Directory</directive>
+ bölümlerindeki yönergelerle düzenli ifadelerin nasıl karıştırıldığının bir
+ açıklaması için <directive type="section"
+ module="core">Directory</directive> yönergesine bakınız.</seealso>
+<seealso>Bir istek alındığında farklı yapılandırma bölümlerinin nasıl bir arada
+ ele alındığının açıklaması için <a
+ href="../sections.html"><Directory>, <Location> ve
+ <Files> bölümleri nasıl çalışır?</a> belgesine bakınız.</seealso>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>DocumentRoot</name>
+<description>İstemciye görünür olan ana belge ağacının kök dizinini belirler.</description>
+<syntax>DocumentRoot <var>dizin-yolu</var></syntax>
+<default>DocumentRoot /usr/local/apache/htdocs</default>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+</contextlist>
+
+<usage>
+ <p>Bu yönerge <program>httpd</program> tarafından dosyalarının sunulacağı
+ dizini belirler. <directive module="mod_alias">Alias</directive>
+ benzeri bir yönerge ile eşleşmedikçe, sunucu istenen URL’deki yolu,
+ belge yolu haline getirmek için belge kök dizinine ekler. Örnek:</p>
+
+ <example>
+ DocumentRoot /usr/web
+ </example>
+
+ <p>yapılandırması ile <code>http://www.my.host.com/index.html</code>
+ isteği <code>/usr/web/index.html</code> ile eşleştirilir.</p>
+
+ <p><directive>DocumentRoot</directive> ile belirtilen dizin bir bölü
+ çizgisi ile bitirilmemelidir.</p>
+</usage>
+<seealso><a href="../urlmapping.html">URL’lerin Dosya Sistemi
+ ile Eşlenmesi</a></seealso>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>EnableMMAP</name>
+<description>Teslimat sırasında okunacak dosyalar için bellek eşlemeyi etkin
+ kılar.</description>
+<syntax>EnableMMAP On|Off</syntax>
+<default>EnableMMAP On</default>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context><context>.htaccess</context>
+</contextlist>
+<override>FileInfo</override>
+
+<usage>
+ <p>Bu yönerge, sunucunun teslimat sırasında gerektiği takdirde bir dosya
+ içeriğinin okunması için bellek eşleme kullanıp kullanmayacağını
+ belirler. Öntanımlı olarak, bir isteğin yerine getirilmesi,
+ <module>mod_include</module> kullanarak sunucu tarafından çözümlenen
+ bir dosyanın teslimatı sırasında olduğu gibi, bir dosya içindeki veriye
+ erişilmesini gerektirdiğinde Apache, işletim sistemi tarafından
+ desteklendiği takdirde dosyayı belleğe eşler.</p>
+
+ <p>Böyle bellek eşleme kimi zaman başarım artışını beraberinde getirirse
+ de bazen sorunlardan kaçınmak için bellek eşlemeyi kapatmak daha iyi
+ sonuç verir:</p>
+
+ <ul>
+ <li>Bazı çok işlemcili sistemlerde bellek eşleme
+ <program>httpd</program>’nin başarımını düşürebilmektedir.</li>
+ <li><directive module="core">DocumentRoot</directive> NFS gibi bir ağ
+ dosya sistemi üzerinde ise ağ kopması sonucunda, bir dosyanın silinmesi
+ veya dosya okuma işleminin kesilmesi durumunda
+ <program>httpd</program> parçalama arızası vererek çökebilir.</li>
+ </ul>
+
+ <p>Bu tür sorunlardan dolayı zarar görülebilecek sunucu
+ yapılandırmalarında dosya teslimatında bellek eşlemlerinin kullanımını
+ şu şekilde iptal etmeniz gerekir:</p>
+
+ <example>
+ EnableMMAP Off
+ </example>
+
+ <p>Bu özellik, sadece NFS dosya sistemi üzerinde sunulan dosyaları
+ kapsamak üzere şu şekilde kolayca kapatılabilir:</p>
+
+ <example>
+ <Directory "/nfs-dosya-yolu">
+ <indent>
+ EnableMMAP Off
+ </indent>
+ </Directory>
+ </example>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>EnableSendfile</name>
+<description>Dosyaların istemciye tesliminde çekirdeğin dosya gönderme
+ desteğinin kullanımını etkin kılar.</description>
+<syntax>EnableSendfile On|Off</syntax>
+<default>EnableSendfile On</default>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context><context>.htaccess</context>
+</contextlist>
+<override>FileInfo</override>
+<compatibility>2.0.44 ve sonrasında mevcuttur.</compatibility>
+
+<usage>
+ <p>Bu yönerge, dosya içeriğinin istemciye teslimi için
+ <program>httpd</program>’nin çekirdeğin dosya gönderme desteğini
+ kullanıp kullanmayacağını belirler. Öntanımlı olarak, bir isteğin
+ yerine getirilmesi, bir durağan dosyanın teslimatı sırasında olduğu
+ gibi, bir dosya içindeki veriye erişilmesini gerektirmediği takdirde
+ Apache, işletim sistemi tarafından destekleniyorsa dosyayı istemciye
+ teslim etmek için çekirdeğin dosya gönderme özelliğini kullanır.</p>
+
+ <p>Çekirdeğin dosya gönderme mekanizması, okuma, gönderme ve tampon
+ ayırma işlemlerini ayrı ayrı yapmaktan kaçınır. Fakat bazı
+ platformlarda veya bazı dosya sistemlerinde aşağıda belirtilen işlemsel
+ sorunlardan kaçınmak için bu özelliği iptal etmek daha iyidir:</p>
+
+ <ul>
+ <li>Bazı platformlar, derleme sistemince saptanamayan bozuk bir dosya
+ gönderme desteğine sahiptir; özellikle eğer derleme işlemi dosya
+ gönderme desteğinde sorun olmayan bir makinede yapılıp çalıştırılabilir
+ dosyaların sorunlu makineye kurulduğu durumda bu saptama
+ yapılamayacaktır.</li>
+ <li>Linux’ta IPv6 kullanırken dosya gönderme desteği bazı ağ
+ kartlarındaki TCP toplama sağlaması aktarım hatasını tetikler.</li>
+ <li><directive module="core">DocumentRoot</directive> ağ dosya sistemi
+ (NFS veya SMB gibi) üzerinde olduğu durumda çekirdek ağ dosyalarını
+ kendi arabelleği üzerinden sunamayabilir.</li>
+ </ul>
+
+ <p>Bu sorunlardan muzdarip sunucu yapılandırmaları için bu özelliği şöyle
+ iptal edebilirsiniz:</p>
+
+ <example>
+ EnableSendfile Off
+ </example>
+
+ <p>Bu özellik, sadece bir NFS veya SMB dosya sistemi üzerinde sunulan
+ dosyaları kapsamak üzere şu şekilde kolayca kapatılabilir:</p>
+
+ <example>
+ <Directory "/path-to-nfs-files">
+ <indent>
+ EnableSendfile Off
+ </indent>
+ </Directory>
+ </example>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>ErrorDocument</name>
+<description>Bir hata durumunda sunucunun istemciye ne döndüreceğini
+ belirler.</description>
+<syntax>ErrorDocument <var>hata-kodu</var> <var>belge</var></syntax>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context><context>.htaccess</context>
+</contextlist>
+<override>FileInfo</override>
+<compatibility>Metin iletilerini tırnak içine alma sözdizimi Apache 2.0’da
+ farklıdır.</compatibility>
+
+<usage>
+ <p>Bir sorun çıktığında veya hata oluştuğunda Apache şu dört işlemden
+ birini yapacak şekilde yapılandırılabilir:</p>
+
+ <ol>
+ <li>Yerleşik bir hata iletisi çıktılanır.</li>
+
+ <li>Özel bir ileti çıktılanır.</li>
+
+ <li>Sorunu/hatayı işleyecek yerel bir <var>URL-yoluna</var> yönlendirme
+ yapılır.</li>
+
+ <li>Sorunu/hatayı işleyecek harici bir <var>URL-yoluna</var>
+ yönlendirme yapılır.</li>
+ </ol>
+
+ <p>İlk seçenek öntanımlıdır. Diğer üç seçenek
+ <directive>ErrorDocument</directive> yönergesinin argümanları (hata
+ kodundan sonra bir URL veya hata iletisi) ile belirtilir. Apache bazı
+ durumlarda sorun/hata ile ilgili ek bilgi verecektir.</p>
+
+ <p>URL’ler yerel yollarda (<directive
+ module="core">DocumentRoot</directive>’a göre) bir bölü çizgisi (/) ile
+ başlatılabileceği gibi istemci tarafından çözümlenecek tam bir URL
+ şeklinde de belirtilebilir. Bunlar yerine, tarayıcıda gösterilmek üzere
+ bir ileti de belirtilebilir. Örnekler:</p>
+
+ <example>
+ ErrorDocument 500 http://hata.meselae.dom/cgi-bin/dnmci<br />
+ ErrorDocument 404 /cgi-bin/bad_urls.pl<br />
+ ErrorDocument 401 /subscription_info.html<br />
+ ErrorDocument 403 "Kusura bakmayın, bugün hizmet veremiyoruz."
+ </example>
+
+ <p>Bunlardan başka, Apache’nin kendi hata iletilerinin kullanılacağı özel
+ <code>default</code> değeri ile belirtilebilir. Normal şartlar altında
+ gerekmese de, bir şey belirtilmediği takdirde mevcut bir
+ <directive>ErrorDocument</directive> yönergesini miras alan
+ yapılandırmalarda Apache’nin kendi hata iletilerinin kullanımı
+ <code>default</code> değeri açıkça belirtilerek örnekteki gibi
+ zorlanabilir:</p>
+
+ <example>
+ ErrorDocument 404 /cgi-bin/bad_urls.pl<br /><br />
+ <Directory /web/docs><br />
+ <indent>
+ ErrorDocument 404 default<br />
+ </indent>
+ </Directory>
+ </example>
+
+ <p><directive>ErrorDocument</directive> yönergesinde bir uzak URL (önünde
+ <code>http</code> bulunan bir yol) belirtildiğinde, belge aynı sunucuda
+ olsa bile, Apache’nin istemciye belgeyi bulacağı yer için bir
+ yönlendirme göndereceğine dikkat ediniz. Bunun bazı istenmeyen etkileri
+ vardır; en önemlilerinden biri istemcinin hata kodu yerine bir
+ yönlendirme durum kodu alacak olmasıdır. Bu, bir URL’nin geçerliliğini
+ durum koduna göre saptayan istemciler veya robotlar için yanıltıcı
+ olacaktır. Buna ek olarak, <code>ErrorDocument 401</code> için bir uzak
+ URL belirttiğiniz durumda istemci 401 durum kodunu almayacağı için
+ kullanıcıdan parola isteğinde bulunamayacaktır. Bu bakımdan,
+ <strong>ihtiyaç duyduğunuz takdirde, <code>ErrorDocument 401</code>
+ yönergesine yerel bir belge belirtmelisiniz.</strong></p>
+
+ <p>Sunucunun ürettiği hata iletileri "çok kısa" olduğu takdirde,
+ Microsoft Internet Explorer (MSIE) öntanımlı olarak bu hata iletilerini
+ yoksayar ve bunun yerine kendi "kullanıcı dostu" hata iletilerini
+ kullanır. "Çok kısa" eşiği duruma göre değişmekle birlikte, genellikle,
+ hata iletileriniz 512 bayttan büyük olduğu takdirde MSIE kendi hata
+ iletileri yerine sunucunun ürettiği hata iletilerini gösterecektir. Bu
+ konuda daha fazla bilgiyi <a
+ href="http://support.microsoft.com/default.aspx?scid=kb;tr-tr;Q294807"
+ >Q294807</a> kodlu Microsoft Knowledge Base makalesinde
+ bulabilirsiniz.</p>
+
+ <p>Çoğu yerleşik hata iletisi özel iletilerle değiştirilebilse de bazı
+ durumlarda <directive module="core">ErrorDocument</directive> ile ne
+ belirtildiğine bakılmaksızın yerleşik hata iletileri kullanılır.
+ Özellikle, bozuk bir istek saptandığında normal istek işleme hemen
+ devre dışı bırakılır ve yerleşik hata iletisi döndürülür. Bu, hatalı
+ istekler yaparak güvenlik sorunlarına yol açılmak istenmesi
+ durumlarında gereklidir.</p>
+
+ <p>2.0 öncesi sürümlerde iletiler bir çift çift-tırnak içine alınmayıp,
+ tek bir çift-tırnak ile başlatılması yeterli olurdu.</p>
+</usage>
+
+<seealso><a href="../custom-error.html">Özel Hata Yanıtları</a></seealso>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>ErrorLog</name>
+<description>Sunucunun hata günlüğünü tutacağı yeri belirler.</description>
+<syntax> ErrorLog <var>dosya-yolu</var>|syslog[:<var>oluşum</var>]</syntax>
+<default>ErrorLog logs/error_log (Unix) ErrorLog logs/error.log (Windows ve
+ OS/2)</default>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+</contextlist>
+
+<usage>
+ <p><directive>ErrorLog</directive> yönergesi sunucunun saptadığı hataları
+ kaydedeceği dosyanın ismini belirtmek için kullanılır.
+ <var>dosya-yolu</var> ile göreli dosya yolu belirtildiği takdirde
+ dizininin <directive module="core">ServerRoot</directive> ile
+ belirtilen sunucu kök dizinine göre belirtildiği varsayılır.</p>
+
+ <example><title>Örnek</title>
+ ErrorLog /var/log/httpd/error_log
+ </example>
+
+ <p><var>dosya-yolu</var> bir boru imi (|) ile başlatıldığı takdirde hata
+ iletilerinin hata günlüğünü işleme sokacak komuta borulanacağı
+ varsayılır.</p>
+
+ <example><title>Örnek</title>
+ ErrorLog "|/usr/local/bin/httpd_errors"
+ </example>
+
+ <p>Dosya adı yerine <code>syslog</code> kullanılırsa, sistem desteklediği
+ takdirde günlük kaydı syslogd(8) üzerinden yürütülür. Öntanımlı olarak
+ <code>local7</code> syslog oluşumu kullanılır. Bunu
+ <code>syslog:<var>oluşum</var></code> sözdizimini kullanarak
+ değiştirebilirsiniz. Buradaki <code><var>oluşum</var></code>
+ syslog.conf(5) kılavuz sayfasında belirtilen oluşum isimlerinden biri
+ olabilir.</p>
+
+ <example><title>Örnek</title>
+ ErrorLog syslog:user
+ </example>
+
+ <p>GÜVENLİK: Günlük dosyalarının saklandığı dizin, sunucuyu başlatan
+ kullanıcı dışındakiler tarafından yazılabilir olduğu takdirde
+ güvenliğinizin nasıl tehlikeye gireceği <a
+ href="../misc/security_tips.html#serverroot">güvenlik ipuçları</a>
+ belgesinde ayrıntılı olarak açıklanmıştır.</p>
+ <note type="warning"><title>Ek Bilgi</title>
+ <p>Unix-dışı platformlarda dosya yolunu girerken, platform ters bölü
+ çizgilerini desteklese bile normal bölü çizgileri kullanmaya özen
+ göstermelisiniz. Genel olarak, dosya yollarını belirtirken
+ yapılandırma dosyası boyunca normal bölü çizgisi kullanmak her zaman
+ daha iyidir.</p>
+ </note>
+</usage>
+<seealso><directive module="core">LogLevel</directive></seealso>
+<seealso><a href="../logs.html">Apache Günlük Dosyaları</a></seealso>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>FileETag</name>
+<description><code>ETag</code> HTTP yanıt başlığını oluşturmakta kullanılacak
+ dosya özniteliklerini belirler.</description>
+<syntax>FileETag <var>bileşen</var> ...</syntax>
+<default>FileETag INode MTime Size</default>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context><context>.htaccess</context>
+</contextlist>
+<override>FileInfo</override>
+
+<usage>
+ <p><directive>FileETag</directive> yönergesi, belge bir dosyaya dayandığı
+ takdirde <code>ETag</code> (Entity Tag - öğe etiketi kısaltması) yanıt
+ başlığı alanını oluşturmakta kullanılacak dosya özniteliklerini
+ yapılandırır. (<code>ETag</code> değeri, ağ band genişliğinden kazanmak
+ için arabellek yönetiminde kullanılır.) Apache 1.3.22 ve öncesinde
+ <code>ETag</code> değeri <em>daima</em> dosyanın düğümü, boyutu ve son
+ değişiklik zamanından (mtime) oluşurdu. <directive>FileETag</directive>
+ yönergesi ne kullanılması gerektiğini belirleyebilmenizi sağlar. Değer
+ olarak belirtilebilecek anahtar sözcükler şunlardır:</p>
+
+ <dl>
+ <dt><strong>INode</strong></dt>
+ <dd>Dosyanın düğüm numarası hesaba katılır.</dd>
+ <dt><strong>MTime</strong></dt>
+ <dd>Dosyanın son değişiklik tarih ve saati dahil edilir.</dd>
+ <dt><strong>Size</strong></dt>
+ <dd>Dosyanın bayt cinsinden uzunluğu dahil edilir.</dd>
+ <dt><strong>All</strong></dt>
+ <dd>Olası tüm alanlar kullanılır. Bu şuna eşdeğerdir:
+ <example>FileETag INode MTime Size</example></dd>
+ <dt><strong>None</strong></dt>
+ <dd>Bir belge dosyasıyla sunulsa bile yanıta hiçbir <code>ETag</code>
+ alanı dahil edilmez.</dd>
+ </dl>
+
+ <p>Öntanımlı ayarları miras alıp bunların kapsamını genişletmek/daraltmak
+ için <code>INode</code>, <code>MTime</code> ve <code>Size</code>
+ anahtar sözcüklerinin önüne <code>+</code> veya <code>-</code> imi
+ konabilir. Bu imlerin bulunmadığı bir anahtar sözcüğün varlığı halinde
+ hiçbir değer miras alınmaz.</p>
+
+ <p>Eğer bir dizinin yapılandırması
+ <code>FileETag INode MTime Size</code> ve alt dizini
+ <code>FileETag -INode</code> içeriyorsa bu alt dizinin (ve bir
+ geçersizleştirme olmadığı takdirde onun alt dizinlerinin) ayarları
+ <code>FileETag MTime Size</code> yapılandırmasına eşdeğer
+ olacaktır.</p>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis type="section">
+<name>Files</name>
+<description>Dosya isimleriyle eşleşme halinde uygulanacak yönergeleri
+ içerir.</description>
+<syntax><Files <var>dosya-adı</var>> ... </Files></syntax>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context><context>.htaccess</context>
+</contextlist>
+<override>All</override>
+
+<usage>
+ <p><directive type="section">Files</directive> yönergesi, içerdiği
+ yönergelerin etki alanını dosya isimlerine göre sınırlandırır.
+ <directive module="core" type="section">Directory</directive> ve
+ <directive module="core" type="section">Location</directive> bölümleri
+ ile karşılaştırılabilir. Bir <code></Files></code> yönergesi ile
+ sonlandırılması gerekir. Bu bölüm içinde belirtilen yönergeler,
+ <directive type="section">Files</directive> yönergesinde belirtilen
+ <var>dosya-adı</var>’nın son bileşeniyle (dizinler atıldıktan sonda
+ kalan dosya ismi) eşleşen nesnelere uygulanır. <directive
+ type="section">Files</directive> bölümleri yapılandırma dosyasında,
+ <directive module="core" type="section">Directory</directive> bölümleri
+ ve <code>.htaccess</code> dosyaları okunduktan sonra fakat <directive
+ type="section" module="core">Location</directive> yönergelerinden önce
+ göründükleri sıraya göre işleme sokulurlar. <directive
+ type="section">Files</directive> bölümlerinin <directive type="section"
+ module="core">Directory</directive> bölümlerinin içinde uygulama
+ alanını sınırlamak amacıyla kullanılabileceğine dikkat ediniz.</p>
+
+ <p><var>dosya-adı</var> argümanının bir dosya ismi veya bir dosya ismi
+ kalıbı içermesi gerekir. Bir dosya ismi kalıbındaki her <code>?</code>
+ imi bir karakterle eşleştirilirken <code>*</code> imi karakter dizileri
+ ile eşleştirilir. <code>~</code> imine ek olarak <glossary
+ ref="regex">düzenli ifadeler</glossary> de kullanılabilir. Örneğin</p>
+
+ <example>
+ <Files ~ "\.(gif|jpe?g|png)$">
+ </example>
+
+ <p>satırı en bilinen resim dosyası biçimleriyle eşleşecektir. Bunun
+ yerine <directive module="core" type="section">FilesMatch</directive>
+ yönergesi de tercih edilebilirdi.</p>
+
+ <p><directive type="section" module="core">Directory</directive> ve
+ <directive type="section" module="core">Location</directive>
+ bölümlerinin aksine, <directive type="section">Files</directive>
+ bölümleri <code>.htaccess</code> dosyaları içinde kullanılabilir. Bu
+ sayede kullanıcıların kendi dosyalarına erişimi dosya seviyesinde
+ denetlemelerine imkan sağlanmış olur.</p>
+
+</usage>
+<seealso>Bir istek alındığında farklı yapılandırma bölümlerinin nasıl bir
+ arada ele alındığının açıklaması için <a href="../sections.html">
+ <Directory>, <Location> ve <Files> bölümleri nasıl
+ çalışır?</a> belgesine bakınız.</seealso>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis type="section">
+<name>FilesMatch</name>
+<description>Düzenli ifadelerin dosya isimleriyle eşleşmesi halinde
+ uygulanacak yönergeleri içerir.</description>
+<syntax><FilesMatch <var>düzifd</var>> ... </FilesMatch></syntax>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context><context>.htaccess</context>
+</contextlist>
+<override>All</override>
+
+<usage>
+ <p><directive type="section">FilesMatch</directive> yönergesi, içerdiği
+ yönergelerin etki alanını <directive module="core"
+ type="section">Files</directive> yönergesinin yaptığı gibi dosya
+ isimlerine göre sınırlandırır. Ancak, argüman olarak bir <glossary
+ ref="regex">düzenli ifade</glossary> kabul eder. Örneğin</p>
+
+ <example>
+ <FilesMatch "\.(gif|jpe?g|png)$">
+ </example>
+
+ <p>satırı en bilinen resim dosyası biçimleriyle eşleşecektir.</p>
+</usage>
+
+<seealso>Bir istek alındığında farklı yapılandırma bölümlerinin nasıl bir
+ arada ele alındığının açıklaması için <a href="../sections.html">
+ <Directory>, <Location> ve <Files> bölümleri nasıl
+ çalışır?</a> belgesine bakınız.</seealso>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>ForceType</name>
+<description>Bütün dosyaların belirtilen MIME içerik türüyle sunulmasına
+ sebep olur.</description>
+<syntax>ForceType <var>MIME-türü</var>|None</syntax>
+<contextlist><context>directory</context><context>.htaccess</context>
+</contextlist>
+<override>FileInfo</override>
+<compatibility>Apache 2.0’da core modülüne taşındı.</compatibility>
+
+<usage>
+ <p>Bu yönerge, bir <code>.htaccess</code> dosyası veya bir
+ <directive type="section" module="core">Directory</directive>,
+ <directive type="section" module="core">Location</directive> veya
+ <directive type="section" module="core">Files</directive> bölümüne
+ yerleştirildiği zaman, eşleşen tüm dosyaların <var>MIME-türü</var> ile
+ belirtilen içerik türüyle sunulmasına sebep olur. Örneğin, altında
+ sadece GIF dosyaları bulunan bir dizininiz varsa ve bunlara tek tek
+ <code>.gif</code> uzantısı belirtmek istemiyorsanız şu yapılandırmayı
+ kullanabilirsiniz:</p>
+
+ <example>
+ ForceType image/gif
+ </example>
+
+ <p><directive module="core">DefaultType</directive> yönergesinin tersine
+ bu yönerge ortam türünü betimleyen tüm MIME-türü tanımlarını geçersiz
+ kılar.</p>
+
+ <p>Mevcut <directive>ForceType</directive> ayarlarını <code>None</code>
+ değeriyle geçersiz kılabilirsiniz:</p>
+
+ <example>
+ # tüm dosyaların image/gif olarak sunulması için:<br />
+ <Location /images><br />
+ <indent>
+ ForceType image/gif<br />
+ </indent>
+ </Location><br />
+ <br />
+ # normal MIME-türüne geri dönmek için:<br />
+ <Location /images/mixed><br />
+ <indent>
+ ForceType None<br />
+ </indent>
+ </Location>
+ </example>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>HostnameLookups</name>
+<description>İstemci IP adresleri üzerinde DNS sorgularını etkin kılar.
+</description>
+<syntax>HostnameLookups On|Off|Double</syntax>
+<default>HostnameLookups Off</default>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context></contextlist>
+
+<usage>
+ <p>Bu yönerge oturum açabilecek konak isimlerini tespit edebilmek için
+ DNS sorgularını etkin kılar (ve sonuç <code>REMOTE_HOST</code>’ta
+ belirtilerek CGI/SSI’lere aktarılır). <code>Double</code> değeri
+ sorgunun çift yönlü yapılacağını belirtir. Yani, bir tersine sorgunun
+ ardından bir normal sorgu yapılır. Normal sorguda elde edilen IP
+ adreslerinden birinin istek yapan IP adresi ile eşleşmesi gerekir.
+ ("tcpwrappers" terminolojisinde buna <code>PARANOID</code> adı
+ verilir.)</p>
+
+ <p>Konak ismine göre erişimi denetlemek için
+ <module>mod_access</module> kullanıldığında, nasıl bir ayar
+ yapıldığına bakılmaksızın, çift yönlü sorgulama yapılır. Bu güvenlik
+ için gereklidir. Bunun dışında açıkça <code>HostnameLookups
+ Double</code> belirtilmedikçe genellikle çift yönlü sorgulama yapılmaz.
+ Örneğin, sadece <code>HostnameLookups On</code> belirtilmiş ve konak
+ ismi kısıtlamalarıyla korunmuş bir nesne için bir istek yapılmışsa çift
+ yönlü sorgunun başarısına bakılmaksızın CGI’lere
+ <code>REMOTE_HOST</code> olarak tek yönlü sorgu sonucu aktarılır.</p>
+
+ <p>Gerçekte ters yönlü sorguya gerek duyulmayan sitelerde ağ trafiğini
+ yormamak için <code>Off</code>, öntanımlı değerdir. Ayrıca, son
+ kullanıcıların DNS sorguları nedeniyle gereksiz yere bir beklemeye
+ maruz kalmaması için de bu daha iyidir. Yükü zaten ağır olan sitelerde,
+ DNS sorgularının görece uzun zaman alması nedeniyle bu yönergenin
+ değeri <code>Off</code> olarak bırakılmalıdır. Öntanımlı olarak kurulum
+ dizininizin <code>bin</code> alt dizinine kurulan
+ <program>logresolve</program> uygulaması kullanılarak oturum açan IP
+ adresleri için isim sorguları çevrim dışıyken yapılabilir.</p>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>IdentityCheck</name>
+<description>Uzak kullanıcıların RFC 1413’e göre kimlik bilgilerinin günlük
+kayıtlarını etkin kılar.</description>
+<syntax>IdentityCheck On|Off</syntax>
+<default>IdentityCheck Off</default>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context></contextlist>
+<usage>
+ <p>Bu yönerge, istemci makinenin identd veya benzeri bir uygulama çalıştırdığı durumda her bağlantıda uzak kullanıcı isimlerinin RFC1413’e uygun olarak günlüğe kaydedilmesini etkin kılar. Bu bilgi erişim günlüğüne kaydedilir.</p>
+
+ <p>Bu bilgi ilkel kullanım izleme dışında herhangi bir şekilde güvenilir kılınmamalıdır.</p>
+
+ <p>Sunucunuza yapılan her istek bu sorgulardan birinin uygulanmasını gerektireceğinden bu uygulamanın sunucunun yanıt verme süresi bakımından sorunlara yol açacağına dikkat ediniz. Her sorguda işe bir de güvenlik duvarları karışırsa sorgu muhtemelen başarısız olacağından her sorguya bir 30 saniye de buradan eklenir. Bu bakımdan Genel Ağ’dan erişilen sunucular için genelde pek yararlı değildir.</p>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis type="section">
+<name>IfDefine</name>
+<description>Başlatma sırasında bir doğruluk sınamasından sonra işleme
+sokulacak yönergeleri sarmalar.</description>
+<syntax><IfDefine [!]<var>parametre-adı</var>> ...
+ </IfDefine></syntax>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context><context>.htaccess</context>
+</contextlist>
+<override>All</override>
+
+<usage>
+ <p><code><IfDefine <var>sınama</var>>...</IfDefine>
+ </code> bölümü koşullu olarak işleme sokulacak yönergeleri içerir.
+ Bir <directive type="section">IfDefine</directive> bölümü içindeki
+ yönergeler sadece <var>sınama</var> doğru sonuç verirse işleme sokulur.
+ Aksi takdirde, bölüm içinde kalan her şey yok sayılır.</p>
+
+ <p><directive type="section">IfDefine</directive> bölüm yönergesinde
+ <var>sınama</var> için belirtilebilecek iki biçim vardır:</p>
+
+ <ul>
+ <li><var>parametre-adı</var></li>
+
+ <li><code>!</code><var>parametre-adı</var></li>
+ </ul>
+
+ <p>Birinci durumda bölüm içinde kalan yönergeler sadece
+ <var>parametre-adı</var> ile belirtilen parametre tanımlı ise işleme
+ sokulur. İkinci durumda ise tersi yapılır, yani sadece
+ <var>parametre-adı</var> ile belirtilen parametre tanımlı
+ <strong>değil</strong> ise yönergeler işleme sokulur.</p>
+
+ <p><var>parametre-adı</var> argümanı sunucu başlatılırken
+ <program>httpd</program> komut satırında
+ <code>-D<var>parametre</var></code> ile
+ belirtilerek tanımlı hale getirilebilir.</p>
+
+ <p><directive type="section">IfDefine</directive> bölümleri iç içe
+ olabilir, dolayısıyla çok parametreli basit sınamalar gerçeklenebilir.
+ Örnek:</p>
+
+ <example>
+ httpd -DReverseProxy ...<br />
+ <br />
+ # httpd.conf<br />
+ <IfDefine ReverseProxy><br />
+ <indent>
+ LoadModule rewrite_module modules/mod_rewrite.so<br />
+ LoadModule proxy_module modules/libproxy.so<br />
+ </indent>
+ </IfDefine>
+ </example>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis type="section">
+<name>IfModule</name>
+<description>Belli bir modülün varlığına veya yokluğuna göre işleme sokulacak
+yönergeleri sarmalar.</description>
+<syntax><IfModule [!]<var>modül-ismi</var> ...
+ </IfModule></syntax>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context><context>.htaccess</context>
+</contextlist>
+<override>All</override>
+
+<usage>
+ <p><code><IfModule <var>sınama</var>>...</IfModule></code>
+ bölümü belli bir modülün varlığına veya yokluğuna göre işleme sokulacak
+ yönergeleri içerir. Bir <directive type="section">IfModule</directive>
+ bölümü içindeki yönergeler sadece <var>sınama</var> doğru sonuç verirse
+ işleme sokulur. Aksi takdirde, bölüm içinde kalan her şey yok sayılır.</p>
+
+ <p><directive type="section">IfModule</directive> bölüm yönergesinde
+ <var>sınama</var> için belirtilebilecek iki biçim vardır:</p>
+
+ <ul>
+ <li><var>modül-ismi</var></li>
+
+ <li>!<var>modül-ismi</var></li>
+ </ul>
+
+ <p>Birinci durumda bölüm içinde kalan yönergeler sadece
+ <var>modül-ismi</var> ile belirtilen modül Apache içine dahil edilmişse
+ veya <directive module="mod_so">LoadModule</directive> yönergesi ile
+ devingen olarak yüklenmişse işleme sokulur. İkinci durumda ise tersi
+ yapılır, yani sadece <var>modül-ismi</var> içerilmiş
+ <strong>değil</strong> ise yönergeler işleme sokulur.</p>
+
+ <p><var>modül-ismi</var> modülün derleme sırasındaki dosya ismidir.
+ Örneğin, <code>mod_rewrite.c</code>. Eğer modül çok sayıda kaynak
+ dosyasından oluşuyorsa <code>STANDARD20_MODULE_STUFF</code> dizgesini
+ içeren dosyanın ismi kullanılır.</p>
+
+ <p><directive type="section">IfModule</directive> bölümleri iç içe
+ olabilir, dolayısıyla çok parametreli basit sınamalar gerçeklenebilir.</p>
+
+ <note>Bu bölümü sadece yapılandırma dosyanızın belli modüllerin varlığına
+ veya yokluğuna bağlı olarak çalışması gerektiği durumlarda
+ kullanmalısınız. Normal işlemlerde yönergelerin <directive
+ type="section">IfModule</directive> bölümlerine yerleştirilmeleri
+ gerekmez.</note>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>Include</name>
+<description>Sunucu yapılandırma dosyalarının başka dosyaları içermesini sağlar.
+</description>
+<syntax>Include <var>dosya-yolu</var>|<var>dizin-yolu</var></syntax>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context>
+</contextlist>
+<compatibility>Dosya kalıbıyla eşleşme 2.0.41 ve sonrasında mevcuttur.
+</compatibility>
+
+<usage>
+ <p>Bu yönerge sunucu yapılandırma dosyalarının başka dosyaları içermesini
+ mümkün kılar.</p>
+
+ <p>Çok sayıda dosyayı bir kerede alfabetik sırada içermek için kabuk tarzı
+ (<code>fnmatch()</code>) dosya ismi kalıp karakterleri kullanılabilir.
+ Ayrıca, eğer <directive>Include</directive> yönergesi bir dosya değil de
+ bir dizin gösteriyorsa Apache bu dizindeki ve alt dizinlerindeki bütün
+ dosyaları okuyacaktır. Fakat dizinin bir bütün olarak okutulması
+ önerilmez, çünkü dizinde <program>httpd</program> programının çökmesine
+ sebep olabilecek geçici dosyalar unutulabilir.</p>
+
+ <p>Dosya yolu mutlak bir dosya yolu olarak belirtilebileceği gibi
+ <directive module="core">ServerRoot</directive> dizinine göreli olarak da
+ belirtilebilir.</p>
+
+ <p>Örnekler:</p>
+
+ <example>
+ Include /usr/local/apache2/conf/ssl.conf<br />
+ Include /usr/local/apache2/conf/vhosts/*.conf
+ </example>
+
+ <p>Veya dizinler <directive module="core">ServerRoot</directive> dizinine
+ göre belirtilebilir:</p>
+
+ <example>
+ Include conf/ssl.conf<br />
+ Include conf/vhosts/*.conf
+ </example>
+
+ <p><code>apachectl configtest</code> ile yapılandırma sınanırken işleme
+ sokulan dosyalar listelenir:</p>
+
+ <example>
+ root@host# apachectl configtest<br />
+ Processing config file: /usr/local/apache2/conf/ssl.conf<br />
+ Processing config file: /usr/local/apache2/conf/vhosts/vhost1.conf<br />
+ Processing config file: /usr/local/apache2/conf/vhosts/vhost2.conf<br />
+ Syntax OK
+ </example>
+</usage>
+
+<seealso><program>apachectl</program></seealso>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>KeepAlive</name>
+<description>HTTP kalıcı bağlantılarını etkin kılar</description>
+<syntax>KeepAlive On|Off</syntax>
+<default>KeepAlive On</default>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+</contextlist>
+
+<usage>
+ <p><code>Keep-Alive</code> yönergesi HTTP/1.0 protokolüne bir eklenti olup
+ HTTP/1.1 protokolünün kalıcı bağlantı özelliği aynı TCP bağlantısı
+ üzerinden çok sayıda isteğin gönderilmesini mümkün kılan uzun süreli HTTP
+ oturumları açılmasını sağlar. Bunun, çok sayıda resim içeren HTML
+ belgelerin yanıt zamanlarında bazı durumlarda %50’lik bir hızlanmayla
+ sonuçlandığı gösterilmiştir. Kalıcı bağlantıları etkin kılmak için
+ yönerge <code>KeepAlive On</code> şeklinde kullanılır.</p>
+
+ <p>HTTP/1.0 istemcileri için kalıcı bağlantılar sadece bir istemci
+ tarafından özellikle istendiği takdirde kullanılabilir. Ek olarak,
+ HTTP/1.0 istemci kalıcı bağlantıları sadece içerik uzunluğu baştan
+ bilindiği zaman kullanılabilir. Bu, CGI çıktısı, SSI sayfaları ve
+ sunucunun ürettiği dizin listeleri gibi genellikle HTTP/1.0 istemcilere
+ kalıcı bağlantılar kullanmayan devingen içeriklere uygulanır. HTTP/1.1
+ istemciler için kalıcı bağlantılar aksi belirtilmedikçe öntanımlıdır.
+ İstemci istediği takdirde, uzunluğu bilinmeyen içerik kalıcı bağlantılar
+ üzerinden gönderilirken parçalı kodlama kullanılacaktır.</p>
+</usage>
+
+<seealso><directive module="core">MaxKeepAliveRequests</directive></seealso>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>KeepAliveTimeout</name>
+<description>Bir kalıcı bağlantıda sunucunun bir sonraki isteği bekleme süresi
+</description>
+<syntax>KeepAliveTimeout <var>saniye</var></syntax>
+<default>KeepAliveTimeout 15</default>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+</contextlist>
+
+<usage>
+ <p>Sunucunun kalıcı bir bağlantıyı kapatmadan önce bir sonraki isteği kaç
+ saniye bekleyeceğini belirler. İstek alındıktan sonra <directive
+ module="core">Timeout</directive> yönergesiyle belirtilen zaman aşımı
+ değeri uygulanır.</p>
+
+ <p><directive>KeepAliveTimeout</directive> için yüksek bir değer belirtmek
+ ağır yüklü sunucularda başarım sorunlarına yol açar. Daha yüksek bir
+ zaman aşımı, boştaki istemcilerin bulunduğu bağlantıları bekleyen daha
+ fazla sunucu sürecini meşgul edecektir.</p>
+
+ <p>İsme dayalı sanal konak bağlamında, <directive
+ module="core">NameVirtualHost</directive> bölümleri içinde tanımlanmış ilk sanal konağın (öntanımlı konak) değeri kullanılır. Diğer değerler görmezden gelinir.</p>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis type="section">
+<name>Limit</name>
+<description>Erişimi sınırlanacak HTTP yöntemleri için erişim sınırlayıcıları
+sarmalar.</description>
+<syntax><Limit <var>yöntem</var> [<var>yöntem</var>] ... > ...
+ </Limit></syntax>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context><context>.htaccess</context>
+</contextlist>
+<override>All</override>
+
+<usage>
+ <p>Erişim denetleyicileri normalde <strong>tüm</strong> erişim yöntemleri
+ için etkindir ve olağan olanı da budur. <strong>Genel durum olarak,
+ erişim denetim yönergeleri bir <directive
+ type="section">Limit</directive> bölümüne
+ yerleştirilmemelidir.</strong></p>
+
+ <p><directive type="section">Limit</directive> bölümünün amacı, erişim
+ denetleyicilerinin etkilerini belli HTTP yöntemleri için sınırlamaktır.
+ <directive type="section">Limit</directive> bölümü içinde listelenen
+ erişim sınırlamaları, kalan tüm diğer yöntemler için <strong>etkisiz
+ olacaktır</strong>. Aşağıdaki örnekte, erişim sınırlaması
+ <code>POST</code>, <code>PUT</code> ve <code>DELETE</code> yöntemleri
+ için uygulanmakta, diğer tüm yöntemler korumasız bırakılmaktadır:</p>
+
+ <example>
+ <Limit POST PUT DELETE><br />
+ <indent>
+ Require valid-user<br />
+ </indent>
+ </Limit>
+ </example>
+
+ <p>Birden fazla bölümde kullanılabilecek yöntem isimleri: <code>GET</code>,
+ <code>POST</code>, <code>PUT</code>, <code>DELETE</code>,
+ <code>CONNECT</code>, <code>OPTIONS</code>,
+ <code>PATCH</code>, <code>PROPFIND</code>, <code>PROPPATCH</code>,
+ <code>MKCOL</code>, <code>COPY</code>, <code>MOVE</code>,
+ <code>LOCK</code> ve <code>UNLOCK</code>. <strong>Yöntem isimleri harf
+ büyüklüğüne duyarlıdır.</strong> <code>GET</code> yöntemi sınırlanırsa
+ <code>HEAD</code> istekleri de sınırlanmış olur. <code>TRACE</code>
+ yöntemi sınırlanamaz.</p>
+
+ <note type="warning">Erişimi sınarlarken bir <directive
+ type="section">Limit</directive> bölümü yerine daima bir <directive
+ type="section" module="core">LimitExcept</directive> bölümünü tercih
+ etmelisiniz, çünkü <directive type="section" module="core"
+ >LimitExcept</directive> bölümü belirtilen yöntemler dışında kalanlara
+ erişim koruması sağlar.</note>
+
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis type="section">
+<name>LimitExcept</name>
+<description>İsimleri belirtilenler dışında kalan HTTP yöntemleri için
+kullanılacak erişim sınırlayıcıları sarmalar.</description>
+<syntax><LimitExcept <var>yöntem</var> [<var>yöntem</var>] ... > ...
+ </LimitExcept></syntax>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context><context>.htaccess</context>
+</contextlist>
+<override>All</override>
+
+<usage>
+ <p><directive type="section">LimitExcept</directive> ve
+ <code></LimitExcept></code> argüman olarak belirtilenler
+ <strong>dışında</strong> kalan HTTP yöntemleri için kullanılacak erişim
+ sınırlayıcıları gruplamakta kullanılır. Yani, <directive type="section"
+ module="core">Limit</directive> bölümünün tersine, standart olsun olmasın
+ bütün yöntemler için erişimi kısıtlamakta kullanılabilir. Daha ayrıntılı
+ bilgi edinmek için <directive module="core" type="section"
+ >Limit</directive> yönergesinin açıklamasına bakınız.</p>
+
+ <p>Örnek:</p>
+
+ <example>
+ <LimitExcept POST GET><br />
+ <indent>
+ Require valid-user<br />
+ </indent>
+ </LimitExcept>
+ </example>
+
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>LimitInternalRecursion</name>
+<description>Dahili yönlendirmelerin ve istek içi isteklerin azami sayısını
+belirler.</description>
+<syntax>LimitInternalRecursion <var>sayı</var> [<var>sayı</var>]</syntax>
+<default>LimitInternalRecursion 10</default>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+</contextlist>
+<compatibility>Apache 2.0.47 ve sonrasında mevcuttur.</compatibility>
+
+<usage>
+ <p>Örneğin, özgün istekleri dahili olarak bir CGI betiğine yönlendiren
+ <directive module="mod_actions">Action</directive> yönergesi
+ kullanıldığında bir dahili yönlendirme oluşur. İstek içi istekler ise
+ bazı URI’ler için istek yapıldığında ne olacağını bulmak için Apache’nin
+ kullandığı bir mekanizmadır. Örneğin, <module>mod_dir</module>,
+ <directive module="mod_dir">DirectoryIndex</directive> yönergesinde
+ listelenen dosyalara bakmak için istek içi istekler kullanır.</p>
+
+ <p><directive>LimitInternalRecursion</directive> yönergesi sunucunun dahili
+ yönlendirmeler ve istek içi isteklerin oluşturduğu döngülerden dolayı
+ çökmemesini sağlar. Böyle döngüler genellikle yanlış yapılandırma sonucu
+ ortaya çıkarlar.</p>
+
+ <p>Yönerge her istek için değerlendirmeye alınacak iki farklı sınırlama
+ için kullanılabilir. İlk <var>sayı</var> ardarda gelebilen dahili
+ yönlendirmelerin azami sayısını, ikinci <var>sayı</var> ise istek içi
+ isteklerin ne kadar iç içe olabileceğini belirler. Tek bir
+ <var>sayı</var> belirtilirse iki sınırlama için de aynı değer
+ kullanılır.</p>
+
+ <example><title>Örnek</title>
+ LimitInternalRecursion 5
+ </example>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>LimitRequestBody</name>
+<description>İstemci tarafından gönderilen HTTP istek gövdesinin toplam
+uzunluğunu sınırlar.</description>
+<syntax>LimitRequestBody <var>bayt-sayısı</var></syntax>
+<default>LimitRequestBody 0</default>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context><context>.htaccess</context>
+</contextlist>
+<override>All</override>
+
+<usage>
+ <p>Bu yönerge, bir istek gövdesinde izin verilen bayt sayısını 0 (sınırsız
+ anlamında) ile 2147483647 (2GB) arasında sınırlamak için kullanılır.</p>
+
+ <p><directive>LimitRequestBody</directive> yönergesi kullanıcıya yönergenin
+ kullanıldığı bağlam (sunucu, belli bir dizin, belli bir dosya, belli bir
+ yer) dahilinde bir HTTP istek iletisi gövdesinin izin verilen uzunluğu
+ için bir sınır belirleme imkanı verir. Eğer istemcinin isteği bu sınırı
+ aşarsa sunucu isteği sunmak yerine bir hata iletisi döndürecektir. Normal
+ bir istek ileti gövdesinin uzunluğu büyük oranda özkaynağın doğasına ve
+ bu özkaynak üzerinde izin verilen yöntemlere bağlıdır. CGI betikleri
+ genellikle ileti gövdesini form bilgisini almak için kullanır.
+ <code>PUT</code> yöntemi gerçeklenimleri, en azından, sunucunun o
+ özkaynak için kabul etmek isteyeceği herhangi bir gösterim kadar büyük
+ bir değer gerektirecektir.</p>
+
+ <p>Bu yönerge, bazı hizmet reddi (DoS) saldırılarından kaçınmak için sunucu
+ yöneticilerine, anormal istemci istekleri üzerinde daha iyi denetim
+ imkanı sağlar.</p>
+
+ <p>Eğer, örneğin, belli bir yere dosya yükleme izni verir ve buraya
+ yüklenebilecek dosya boyutunu 100 kB ile sınırlamak isterseniz yönergeyi
+ şöyle kullanabilirsiniz:</p>
+
+ <example>
+ LimitRequestBody 102400
+ </example>
+
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>LimitRequestFields</name>
+<description>İstemciden kabul edilecek HTTP isteği başlık alanlarının sayısını
+sınırlar.</description>
+<syntax>LimitRequestFields <var>sayı</var></syntax>
+<default>LimitRequestFields 100</default>
+<contextlist><context>server config</context></contextlist>
+
+<usage>
+ <p><var>sayı</var>, en küçük 0 (sınırsız anlamında), en büyük 32767
+ olabilir. Öntanımlı değer bir derleme zamanı sabiti olan
+ <code>DEFAULT_LIMIT_REQUEST_FIELDS</code> ile belirlenir (dağıtımla gelen
+ değeri 100’dür).</p>
+
+ <p><directive>LimitRequestFields</directive> yönergesi sunucu
+ yöneticilerine bir HTTP isteğinde izin verilen istek başlık alanlarının
+ sayısı üzerindeki sınırı değiştirebilme imkanı verir. Sunucu bu değerin,
+ normal bir istemci isteğinin içerebileceği alan sayısından daha büyük
+ olmasına ihtiyaç duyar. Bir istemci tarafından kullanılan istek başlık
+ alanlarının sayısı nadiren 20’yi geçer, fakat bu farklı istemci
+ gerçeklenimleri için değişiklik gösterir ve çoğunlukla kullanıcının
+ tarayıcısını ayrıntılı içerik müzakeresini desteklemek için nasıl
+ yapılandırdığıyla ilgilidir. İsteğe bağlı HTTP eklentileri çoğunlukla
+ istek başlık alanları kullanılarak ifade edilir.</p>
+
+ <p>Bu yönerge, bazı hizmet reddi (DoS) saldırılarından kaçınmak için sunucu
+ yöneticilerine, anormal istemci istekleri üzerinde daha iyi denetim
+ imkanı sağlar. Eğer normal istemciler sunucudan istekte bulunurken çok
+ fazla başlık alanı gönderildiğine dair bir hata iletisi alırlarsa bu
+ değerin arttırılması gerekir.</p>
+
+ <p>Örnek:</p>
+
+ <example>
+ LimitRequestFields 50
+ </example>
+
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>LimitRequestFieldSize</name>
+<description>İstemciden kabul edilecek HTTP isteği başlık uzunluğunu sınırlar.
+</description>
+<syntax>LimitRequestFieldSize <var>bayt-sayısı</var></syntax>
+<default>LimitRequestFieldSize 8190</default>
+<contextlist><context>server config</context></contextlist>
+
+<usage>
+ <p>Bu yönerge, HTTP istek başlığında izin verilecek bayt sayısını
+ belirler.</p>
+
+ <p><directive>LimitRequestFieldSize</directive> yönergesi, sunucu
+ yöneticilerine HTTP istek başlık alanının azami uzunluğunu arttırıp
+ azaltma imkanı verir. Sunucu bu değerin, normal bir istemci isteğinin
+ içerebileceği herhangi bir başlık alanını tutabilecek kadar büyük
+ olmasını gerektirir. Normal bir istek başlık alanı uzunluğu kullanıcının
+ tarayıcısını ayrıntılı içerik müzakeresini desteklemek için nasıl
+ yapılandırdığıyla ilgilidir. SPNEGO kimlik doğrulama başlıkları 12392
+ baytlık olabilir.</p>
+
+ <p>Bu yönerge, bazı hizmet reddi (DoS) saldırılarından kaçınmak için sunucu
+ yöneticilerine, anormal istemci istekleri üzerinde daha iyi denetim
+ imkanı sağlar.</p>
+
+ <p>Örnek:</p>
+
+ <example>
+ LimitRequestFieldSize 4094
+ </example>
+
+ <note>Normal şartlar altında öntanımlı değer değiştirilmemelidir.</note>
+
+ <note>Apache 2.0.53 ve sonrasında, sınırı, bir derleme değeri olan
+ <code>DEFAULT_LIMIT_REQUEST_FIELDSIZE</code> (dağıtımda 8190) değerinin
+ üzerine çıkarmak için gereklidir.
+ </note>
+
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>LimitRequestLine</name>
+<description>İstemciden kabul edilecek HTTP istek satırının uzunluğunu sınırlar.
+</description>
+<syntax>LimitRequestLine <var>bayt-sayısı</var></syntax>
+<default>LimitRequestLine 8190</default>
+<contextlist><context>server config</context></contextlist>
+
+<usage>
+ <p>Bu yönerge, HTTP istek satırında izin verilecek bayt sayısını 0 ile bir
+ derleme zamanı sabiti olan <code>DEFAULT_LIMIT_REQUEST_LINE</code>
+ (dağıtımda 8190) ile belirtilen değer arasında bir değere ayarlar.</p>
+
+ <p><directive>LimitRequestLine</directive> yönergesi, sunucu yöneticilerine
+ bir istemcinin HTTP istek satırının azami uzunluğunu, sunucunun
+ derlenmesi sırasında belirtilenden daha azına ayarlama
+ imkanı verir. İstek satırının içeriği HTTP yöntemi, URI ve protokol
+ sürümünden oluştuğundan <directive>LimitRequestLine</directive>
+ yönergesi, sunucudan bir istek için kullanılan istek adresinin uzunluğunu
+ sınırlamış olur. Sunucu bu değerin, bir <code>GET</code> isteğinin sorgu
+ kısmında aktarılabilen her bilgi dahil, özkaynak isimlerinden her birini
+ tutabilecek kadar büyük olmasını gerektirir.</p>
+
+ <p>Bu yönerge, bazı hizmet reddi (DoS) saldırılarından kaçınmak için sunucu
+ yöneticilerine, anormal istemci istekleri üzerinde daha iyi denetim
+ imkanı sağlar.</p>
+
+ <p>Örnek:</p>
+
+ <example>
+ LimitRequestLine 4094
+ </example>
+
+ <note>Normal şartlar altında öntanımlı değer değiştirilmemelidir.</note>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>LimitXMLRequestBody</name>
+<description>Bir XML temelli istek gövdesinin uzunluğunu sınırlar.</description>
+<syntax>LimitXMLRequestBody <var>bayt-sayısı</var></syntax>
+<default>LimitXMLRequestBody 1000000</default>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context><context>.htaccess</context></contextlist>
+<override>All</override>
+
+<usage>
+ <p>Bir XML temelli istek gövdesinin azami bayt sayısını belirler. Değer
+ olarak <code>0</code> belirtildiğinde herhangi bir boyut sınaması
+ yapılmaz.</p>
+
+ <p>Örnek:</p>
+
+ <example>
+ LimitXMLRequestBody 0
+ </example>
+
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis type="section">
+<name>Location</name>
+<description>İçerdiği yönergeler sadece eşleşen URL’lere uygulanır.
+</description>
+<syntax><Location <var>URL-yolu</var>|<var>URL</var>> ...
+</Location></syntax>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+</contextlist>
+
+<usage>
+ <p><directive type="section">Location</directive> bölüm yönergesi kapsadığı
+ yönergelerin etki alanını belirtilen URL’lerle sınırlar. Bu yönerge,
+ <directive type="section" module="core">Directory</directive> yönergesine
+ benzer ve <code></Location></code> yönergesi ile biten bir alt
+ bölüm başlatır. <directive type="section">Location</directive> bölümleri
+ yapılandırma dosyasında göründükleri sıraya göre, <directive
+ type="section" module="core">Directory</directive> bölümleri ve
+ <code>.htaccess</code> dosyaları okunup <directive type="section"
+ module="core">Files</directive> bölümleri de işlendikten sonra işleme
+ sokulurlar.</p>
+
+ <p><directive type="section">Location</directive> bölümleri dosya
+ sisteminin tamamen dışında işlem görürler. Bunun çeşitli sonuçları olur.
+ En önemlisi, <directive type="section">Location</directive>
+ yönergelerinin dosya sistemi konumlarına erişimi denetim altına almak
+ için kullanılmaması gerekliliğidir. Aynı dosya sistemi konumuna farklı
+ URL’lerle erişmek mümkün olduğundan bu tür erişim denetimleri hile ile
+ atlatılabilir olacaktır.</p>
+
+ <note><title><directive type="section">Location</directive> ne zaman
+ kullanılmalı</title>
+
+ <p><directive type="section">Location</directive> yönergesini dosya sistemi
+ dışındaki içeriğe çeşitli yönergeler uygulamak için kullanın. Dosya
+ sisteminde bulunan içerik için <directive type="section"
+ module="core">Directory</directive> ve <directive type="section"
+ module="core">Files</directive> bölümlerini kullanın. Bunun istisnası,
+ sunucunun tamamına bir yapılandırma uygulamak için kolay bir yol olan
+ <code><Location /></code> kullanımıdır.</p>
+ </note>
+
+ <p>Kaynağa yapılan (vekil olmayan) tüm istekler için eşleşecek URL,
+ <code>/yol/</code> şeklinde bir URL yolu olmalı; ne şema, ne konak ismi
+ ne port ne de sorgu dizgesi içermelidir. Vekil istekleri için eşleşecek
+ URL ise <code>şema://sunucuadı/dosya-yolu</code> şeklinde olmalı ve önek
+ içermelidir.</p>
+
+ <p>URL içinde dosya kalıp karakterleri kullanılabilir. Dosya kalıp
+ karakterleri bulunan bir dizgede bulunan <code>?</code> karakteri
+ herhangi bir tek karakterle eşleşirken <code>*</code> karakteri herhangi
+ bir karakter dizisi ile eşleşecektir.</p>
+
+ <p>Ayrıca, <code>~</code> karakteri eşliğinde gelişkin <glossary
+ ref="regex">düzenli ifadeler</glossary> de kullanılabilir. Örneğin,</p>
+
+ <example>
+ <Location ~ "/(ek|hususi)/veri">
+ </example>
+
+ <p>yönergesi <code>/ek/veri</code> ve <code>/hususi/veri</code> alt
+ dizgeleriyle eşleşecektir. <directive type="section"
+ module="core">LocationMatch</directive> yönergesi <directive
+ type="section">Location</directive> yönergesinin düzenli ifade sürümüne
+ eşdeğer davranır.</p>
+
+ <p><directive type="section">Location</directive> işlevselliği özellikle
+ <directive module="core">SetHandler</directive> yönergesi ile birlikte
+ kullanışlı olur. Örneğin, durum isteklerini etkin kılmak ama sadece
+ <code>mesela.dom</code>’dan gelen isteklere izin vermek için şöyle bir
+ uygulama yapabilirsiniz:</p>
+
+ <example>
+ <Location /status><br />
+ <indent>
+ SetHandler server-status<br />
+ Order Deny,Allow<br />
+ Deny from all<br />
+ Allow from .mesela.dom<br />
+ </indent>
+ </Location>
+ </example>
+
+ <note><title>/ (bölü çizgisi) hakkında</title>
+ <p>Bölü çizgisinin URL içinde bulunduğu yere bağlı olarak özel anlamları
+ vardır. Dosya sistemindeki çok sayıda yanyana kullanımının tek bir bölü
+ çizgisi olarak ele alındığı duruma alışkın olanlar olabilir (yani,
+ <code>/home///foo</code> ile <code>/home/foo</code> aynıdır). URL
+ uzayında bunun böyle olması gerekli değildir. Eğer çok sayıda bölü
+ çizgisini yanyana belirtmeniz gerekiyorsa <directive type="section"
+ module="core">LocationMatch</directive> yönergesinde ve <directive
+ type="section">Location</directive> yönergesinin düzenli ifadeli
+ kullanımında bunu açıkça belirtmeniz gerekir.</p>
+
+ <p>Örneğin, <code><LocationMatch ^/abc></code> yönergesi
+ <code>/abc</code> ile eşleşecek ama <code>//abc</code> ile
+ eşleşmeyecektir. <directive type="section">Location</directive>
+ yönergesinin düzenli ifade içermeyen kullanımındaki davranış vekil
+ isteklerinde kullanılana benzer ve doğrudan kaynağa yapılan (vekil
+ olmayan) isteklerde çok sayıda bölü çizgisi dolaylı olarak tek bir bölü
+ çizgisiyle eşleşecektir. Örneğin, <code><Location
+ /abc/def></code> belirtirseniz ve istek <code>/abc//def</code>
+ şeklinde olursa bu ikisi eşleşir.</p>
+ </note>
+</usage>
+<seealso>Bir istek alındığında farklı yapılandırma bölümlerinin nasıl bir arada
+ ele alındığının açıklaması için <a href="../sections.html">
+ <Directory>, <Location> ve <Files> bölümleri nasıl
+ çalışır?</a> belgesine bakınız.</seealso>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis type="section">
+<name>LocationMatch</name>
+<description>İçerdiği yönergeler sadece düzenli ifadelerle eşleşen URL’lere
+uygulanır.</description>
+<syntax><LocationMatch
+ <var>düzifade</var>> ... </LocationMatch></syntax>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+</contextlist>
+
+<usage>
+ <p><directive type="section">LocationMatch</directive> yönergesi içerdiği
+ yönergelerin etki alanını <directive module="core" type="section"
+ >Location</directive> yönergesinin yaptığı gibi belirtilen URL’lerle
+ sınırlar. Ancak argüman olarak basit bir dizge değil bir <glossary
+ ref="regex">düzenli ifade</glossary> alır. Örneğin,</p>
+
+ <example>
+ <LocationMatch "/(ek|hususi)/veri">
+ </example>
+
+ <p>yönergesi <code>/ek/veri</code> ve <code>/hususi/veri</code> alt
+ dizgeleriyle eşleşecektir.</p>
+</usage>
+
+<seealso>Bir istek alındığında farklı yapılandırma bölümlerinin nasıl bir arada
[... 1182 lines stripped ...]